Door: Ghazala Muzafar
De samenleving een spiegel voorhouden
Nu 2022 voor onze deur staat, kijken we terug naar wat er in het afgelopen jaar is gebeurd. Het is welbekend dat de omgeving van buitenaf en zijn gebeurtenissen een mens vormgeeft. Door verschillende gebeurtenissen in ons leven zijn er mensen die hun levensverhaal of dingen die zij hebben meegemaakt met anderen willen delen. In de vorm van interviews of biografieën delen zij hun verhalen, en andere mensen lezen of luisteren hier geboeid naar. Dit jaar had Lale Gül met haar autobiografische roman ‘Ik ga leven’ de NS publieksprijs gewonnen en daarnaast veel emoties in het publiek losgemaakt. Ook Erica Meiland kwam later dit jaar uit met haar biografie. Beide dames hadden één ding gemeen: Hun boek leidde niet alleen tot kritiek over moslims, maar ook veel moslims maakten gebruik van social media om hun mening te geven. In dat opzicht was voor mij als moslima 2021 zowel interessant als confronterend. Er zijn zoveel mensen die hun verhaal willen doen, maar niet iedereen wordt door het publiek verheven en krijgt een groot platform geschonken. Er bestaan moslims die ook hun levensverhaal of mooie ervaringen over hun religie willen delen, maar hoeveel moslims zijn er, die positief over hun geloof spreken met open armen zijn ontvangen door het publiek? Hoe interessant of gewenst zijn deze verhalen of gebeurtenissen over islam voor het publiek? Wie is bereid
te luisteren naar het verhaal van een moslima die door haar geloof wordt gevormd?
Een moslim zijn in de Nederlandse samenleving
Voor iemand die de islam niet praktiseert, of persoonlijk geen moslims kent, kan het weleens moeilijk zijn om de religie islam en cultuur van elkaar te onderscheiden. De mainstream media speelt zelf ook een enorme invloed op hoe onze huidige samenleving moslims percipieert. Er is een verzadigd beeld van onderdrukte en achtergestelde moslimvrouwen in de media. Uit een onderzoek van Tayfun Balcik in 2019 bleek dat 81% van de berichten in De Telegraaf, 78% van de berichten in het AD, 70% van de berichten in
de Volkskrant en 62% van de berichten in de NRC moslima’s neerzetten als onderdrukt en onvrij. Verder kwam naar voren dat De Telegraaf en het Algemeen Dagblad minder vaak moslimvrouwen betrekken in hun berichtgeving.
Samen met deze nieuwsberichten zijn de gebruikte afbeeldingen ook belangrijk in de beeldvorming van moslimvrouwen in de Nederlandse samenleving. Uit een onderzoek van
Cigdem Yuksel (2020) blijkt dat de meerderheid van de foto’s die de Nederlandse beeldbank ANP Foto bezit, het indruk geeft dat het leven van moslima’s alleen bestaat uit vrouwen met een hoofddoek die lopen over straat, winkelen en naar school gaan. Kortom, het beeld is beperkt. Het is opvallend dat de huidige media tot nu toe niet volledig in staat is de diversiteit van de moslimgemeenschap in Nederland, en met name van de moslimvrouwen in beeld te brengen.
Uit het afgelopen jaar is ook gebleken hoe populair verhalen over onderdrukte moslimvrouwen zijn. Bekende Nederlanders zoals Erica Meiland kunnen openlijk hun vooroordelen
over moslima’s uiten zonder zelfs ook maar met een moslima gesproken te hebben en het publiek applaudisseert haar hiervoor. Het lijkt voor deze groep heel makkelijk om een bepaalde bevolkingsgroep over één kam te scheren en negatieve opmerkingen over hen te maken, niet wetende dat deze groep meer divers is dan zij denken.
Aan de andere kant zijn er schrijvers die zich uit goede intenties tegen onderdrukking spreken. Maar helaas heeft het niet altijd dezelfde werking op de lezers die zij voor ogen hadden. Neem het boek van Lale Gül bijvoorbeeld, een moslimmeisje dat zich probeert te bevrijden uit de sterke klauwen van een streng dogmatisch denkend gezin. Het
boek gaat over haar ervaringen, maar toch zijn er mensen die het noodzakelijk vinden haar verhaal te gebruiken om zo hun eigen vooroordelen te rechtvaardigen. Ze noemen het ‘een boek dat de doctrines van de islam blootlegt en bekritiseert’. Nee, islam leert ons lief te zijn voor elkaar, moslim of geen moslim. Islam leert ons kennis te vergaren en anderen te onderwijzen. Islam leert ons dat er geen plaats is voor dwang in religie. Islam leert ons vrouwen te respecteren. Islam leert ons om onze vaderland lief te hebben. Het boek ‘Ik ga leven’ heeft de moslimgemeenschap een spiegel voorgehouden. Een gemeenschap dat in sommige gevallen zo versplintert is dat waarheid moeilijk van leugens te onderscheiden zijn. En zonder de juiste begeleiding is het makkelijk voor veel mensen om te dwalen. Dit is een probleem dat door de moslimgemeenschap serieus erkend moet worden.
Het is niet makkelijk voor een moslimmeisje met een migratieachtergrond om op te groeien in een westers land, waar je anders bent dan iedereen en verschillende geluiden uit verschillende hoeken hoort. Een stabiele thuissituatie is hier cruciaal, een omgeving waar je terecht kan met al je vragen, twijfels en moeilijkheden. In mijn gemeenschap heb ik het geluk gehad om in een liefdevolle omgeving op te groeien waar ik kon leren mezelf te vinden in deze samenleving. Op al mijn vragen en door nieuwsgierigheid kreeg en krijg ik nog steeds antwoorden. Niet iedereen heeft hetzelfde geluk als ik, en dat moet erkend worden. Net zoals de moslimgemeenschap een spiegel voorgehouden moet worden, zo moet ook onze hele samenleving an sich in de spiegel kijken. De diversiteit in onze samenleving en gemeenschappen dient erkend te worden, het ene verhaal is het ander niet en de ervaringen van iemand sluiten niet de ervaringen van een ander uit. Want wij, de moslima’s die positief over hun geloof spreken, uit eigen keuze een hoofddoek dragen en actief deelnemen in de samenleving bestaan ook nog.
Bronnen:
Ahmadi Moslim Vrouwen. (2021, 27 maart). Moslima’s antwoord op Lale Gül |
Nietzsche | Goethe | Beloofde Messias | de ware Islam [Video].
Youtube. https://www.youtube.com/watch?v=DBkMW5XQWt4
Balcik, T. (2019). Moslims in Nederlandse kranten. Een onderzoek naar stereotiepe beeldvorming in de vier grootste kranten van Nederland. Den Haag: The Hague Peace
Projects, NieuwWij, Republiek Allochtonië.
Yuksel, C. & Butter, E. (2020) Een onderzoek naar de representatie van moslima’s in de beeldbank van het ANP. We-speak.
Wonderen, R. van & Kapel, M. (2017) Oorzaken en triggerfactoren van moslimdiscriminatie in Nederland.Utrecht: Verwey-Jonker instituut.